Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Τ Η Σ Τ Υ Ρ Ι Ν Η Σ
Μτθ. 6, 14 – 21
Το χριστιανικό ήθος, αγαπητοί μου αδελφοί, έχει, ανάμεσα σε άλλα, και τα εξής τρία χαρακτηριστικά, όπως ακούσαμε στην σημερινή ευαγγελική περικοπή: τη συγχώρεση, το ανυπόκριτο και την ακτημοσύνη.
Η κοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό της αγάπης συνεπάγεται αντίστοιχο ήθος. Γνώρισμα αυτού του ήθους είναι η φιλανθρωπία, η ευθύνη για τον συνάνθρωπο. Ο πιστός δεν παύει ποτέ να επιζητεί τη σωτηρία του συνανθρώπου του, πράγμα που σημαίνει ότι του προσφέρει πάντοτε χρόνο και χώρο ώστε να αλλάξει και να μεταμορφωθεί. Όποιος δεν συγχωρεί, όποιος δεν προσφέρει ελπίδα στον άλλον, αποκόπτει τον εαυτό του από την πηγή της αγάπης, στερεύει η εμπιστοσύνη του προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο, χάνοντας έτσι την ανοιχτότητα, την έξοδο από το εγώ για να βιωθεί το εμείς. Όταν ο χριστιανός βιώνει την άπειρη αγάπη του Θεού τότε τη διαχέει με τη σειρά του προς τον συνάνθρωπό του. Αν η αμαρτία διαρρηγνύει την ανθρώπινη ενότητα και επιφέρει την εχθρότητα, η συγχώρεση οδηγεί στη φιλία και την αδελφοσύνη.
Ένα άλλο γνώρισμα του χριστιανικού ήθους είναι ο σκοπός της νηστείας, που δεν είναι άλλος από τη μοιρασιά της ζωής. Οι Φαρισαίοι είχαν μεταβάλει τη νηστεία σε μέσο προβολής της ευσέβειάς τους, αφαιρώντας από αυτή κάθε ουσιαστικό περιεχόμενο. Ο χριστιανός, όμως, γνωρίζει ότι η νηστεία είναι μέσο που συνεισφέρει στην κοινωνία με τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Με τη νηστεία ο πιστός ασκείται, ώστε να δοθεί ακόμη περισσότερο στον άλλον. Όπως για κάποιες μέρες απέχει από κάποιες τροφές, έτσι για όλη την εβδομάδα απέχει από κάθε αμαρτία. Με τη νηστεία ο χριστιανός μοιράζεται ό,τι έχει και ό,τι είναι με τον συνάνθρωπό του. Πράγμα που τον γεμίζει με χαρά, διότι μόνο στις γνήσιες διαπροσωπικές σχέσεις ολοκληρώνεται ο άνθρωπος.
Η συγχώρεση και το μοίρασμα οδηγούν τον άνθρωπο να κατανοήσει ότι ο μέγιστος πλούτος είναι να μετέχει στην αγάπη του Θεού –ακόμη ένα γνώρισμα του χριστιανού. Γι’ αυτό ο πιστός κατανοεί ποιος είναι ο μεγαλύτερος θησαυρός: είναι η δωρεά της ζωής, η εσωτερική γαλήνη, η φιλία και η αλληλεγγύη, η ομορφιά της δημιουργίας· όλα δώρα του Θεού.
Για να μπορέσει, αδελφοί μου, ο άνθρωπος να κοινωνήσει με τον Θεό και τον συνάνθρωπο, απαιτείται η έξοδος από τον εαυτό του, η προτεραιότητα του εσύ και όχι του εγώ. Ο άνθρωπος πρέπει να μάθει να τιθασσεύει τις επιθυμίες και τις ανάγκες του για χάρη των άλλων. Αυτό επιτυγχάνεται με την άσκηση, μια μορφή της οποίας είναι η νηστεία.
Με τη νηστεία ο χριστιανός κατανοεί ότι όπως χωρίς την ικανοποίηση της βιολογικής του πείνας δεν μπορεί να επιβιώσει, έτσι και χωρίς την ικανοποίηση της υπαρξιακής του πείνας δεν μπορεί να ζήσει αληθινά. Όπως για να επιβιώσει χρειάζεται τροφή και νερό, έτσι για να ζήσει χρειάζεται ελευθερία και αγάπη. Ο άνθρωπος δεν ζει μόνο με ψωμί· ζει όταν τρέφεται με τον επιούσιο άρτο και ξεδιψά με το ύδωρ το ζων, τον Χριστό. Ζει όταν ικανοποιείται η πείνα και η δίψα του για ειρήνη και δικαιοσύνη, για είσοδό του στον καινούριο κόσμο του Θεού.
Η νηστεία μαθαίνει τον άνθρωπο να περιορίζει τις ανάγκες του στο ελάχιστο, για να προσφέρει στον συνάνθρωπο το μέγιστο. Αυτό που ο πιστός εξοικονομεί με τη νηστεία, το προσφέρει στον συνάνθρωπο. Συνεπώς, η νηστεία υπενθυμίζει ότι υπάρχει συνάνθρωπος, για την ικανοποίηση των αναγκών του οποίου είμαι υπεύθυνος κι εγώ. Πρόκειται για μια ζωή μοιράσματος με τον άλλον, για δίκαιη κατανομή των αγαθών, για κοινότητα ζωής. Σ’ αυτό αποβλέπει η νηστεία: η τροφή να γίνει έναυσμα συνένωσης και συναδέλφωσης των ανθρώπων.
Στη σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία, αγαπητοί μου αδελφοί, η νηστεία είναι πιο επιτακτική. Οι χριστιανοί οφείλουμε να ξεπεράσουμε την απληστία και την κτητικότητα, να ξεπεράσουμε την αντίληψη ότι όλα είναι αναλώσιμα, ώστε να μπορέσουμε να επιτύχουμε αυθεντική σχέση με τον άλλον· και τότε θα επιτύχουμε και τη συγχώρεση και τον εσωτερικό πλουτισμό. Αμήν.
Βιβλιογραφία:
Σταύρος Σ. Φωτίου, Ορθόδοξα μηνύματα, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2014, σσ. 156-160.
